Sau khi U23 Indonesia mất tấm vé tham dự giải U23 châu Á, HLV Gerald Vanenburg đã thẳng thắn nhìn vào thực trạng của bóng đá nước này. Chiến lược gia người Hà Lan chia sẻ: “Nếu chúng ta nhìn vào Hàn Quốc, các cầu thủ trẻ của họ được tạo điều kiện ra sân mỗi tuần.
Có hai vấn đề cần thảo luận ở Indonesia. Đầu tiên là về vấn đề thể chất của các cầu thủ trẻ. Thứ hai là khi trở về CLB, họ có đủ thời gian thi đấu và sẵn sàng cho giải đấu cấp độ châu Á hay không. Một lần nữa, tôi nhấn mạnh về vấn đề thể lực. Các cầu thủ chỉ thi đấu tới phút 60 là sẽ cạn kiệt sức lực”.
Quay ngược thời gian, trở lại thời điểm năm 2020, khi HLV Shin Tae Yong mới nắm quyền ở đội tuyển Indonesia và làn sóng cầu thủ nhập tịch chưa "đổ bộ" tới đội bóng này. Một trong những nhận xét đầu tiên của HLV người Hàn Quốc chính là nêu ra yếu kém về thể lực của các cầu thủ bản địa. Ông cũng cho rằng các cầu thủ Indonesia chỉ đủ sức thi đấu trong 60 phút.
Có nghĩa rằng, nếu xét riêng vấn đề cầu thủ bản địa, Indonesia không hề có chút phát triển, thậm chí không muốn nói là thụt lùi. Để bù đắp cho thiếu hụt này, Indonesia đã tuyển hàng loạt cầu thủ gốc châu Âu (đa số là Hà Lan). Điều đó giúp bóng đá xứ Vạn đảo xưng hùng xưng bá ở châu Á.
Nhưng đó chỉ là lớp vỏ bề ngoài. Còn ở phần lõi, mọi thứ gần như trống rỗng. Bóng đá trẻ của Indonesia dù được đầu tư nhưng không thể phát triển như ý, đặc biệt là khi các cầu thủ trẻ không có nhiều cơ hội cọ xát.
Ngay cả với chiến tích lọt vào bán kết giải U23 châu Á 2024 của U23 Indonesia cũng nhờ vào sự trợ giúp của phần đông các cầu thủ nhập tịch. Việc một đội bóng suýt có vé tham dự Olympic nhưng không thể có vé tham dự giải U23 châu Á kỳ sau cho thấy họ không hề có lớp kế cận. Đừng biện minh rằng U23 Indonesia phải nằm ở bảng đấu với U23 Hàn Quốc khi chính họ “tự bắn vào chân mình” với trận hòa trước U23 Lào.
Không chỉ lứa U23, lứa U17 của Indonesia cũng chỉ giành vị trí thứ 3 ở giải Đông Nam Á, còn lứa U20 thì ba lần liên tiếp không vượt qua được vòng bảng giải U20 châu Á. Thậm chí, đội tuyển quốc gia Indonesia khi không còn dàn sao nhập tịch cũng phải dừng bước ở vòng bảng AFF Cup 2024.
Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các cầu thủ nhập tịch tỷ lệ nghịch với khả năng ra sân của các cầu thủ bản địa. Thậm chí, các cầu thủ trẻ của Indonesia gần như không có cửa ra sân trong hệ thống đó.
Cách đây không lâu, báo giới Indonesia từng đặt câu hỏi: “Liệu chăng nền bóng đá nước này sẽ đi về đâu khi lứa cầu thủ nhập tịch hiện tại trôi qua?”. Nếu họ không cải thiện tình hình thì điều hiện ra trước mắt chỉ là phần lõi mục ruỗng.
Tương tự như Indonesia, Malaysia buộc phải trông cậy vào lực lượng nhập tịch để tìm thấy sức bật cho đội tuyển quốc gia. Ngay lập tức, “cây đũa thần” mang tên nhập tịch đã phát huy tác dụng khi giúp đội tuyển Malaysia giành ba chiến thắng liên tiếp trước đội tuyển Việt Nam, Singapore và Palestine.
Thế nhưng, đối lập với điều đó, U23 Malaysia lại nếm trái đắng khi chỉ xếp thứ ba ở vòng loại giải U23 châu Á. Thực tế, bóng đá trẻ của Malaysia đã “khựng lại” từ lâu khi các lứa trẻ của Malaysia không thể gây dấu ấn ở Đông Nam Á, chứ không nói gì tới châu Á.
Mới đây, Liên đoàn bóng đá Malaysia vừa đưa ra quyết định được cho là “triệt tiêu” hoàn toàn cơ hội của các cầu thủ nội địa khi cho phép mỗi CLB đăng ký 15 ngoại binh, trong đó có 7 cầu thủ ra sân. Điều này sẽ giúp Malaysia có nguồn ngoại binh dồi dào nhưng ngược lại, nó gần như chấm dứt cơ hội của những cầu thủ trẻ.
Về lâu dài, Malaysia sẽ phải phụ thuộc vào các cầu thủ nhập tịch. Đó là điều cực kỳ nguy hiểm nhưng có vẻ như những người làm bóng đá Malaysia sẵn sàng đánh đổi vì họ đã quá lâu rồi không tìm thấy thành công.
Việc hai nền bóng đá Indonesia và Malaysia chấp nhận bỏ qua yếu tố cốt lõi để thành công trước mắt không hẳn đã sai (trong hiện tại) nhưng họ có thể đối diện với nguy cơ sụp đổ trong tương lai với cách làm này. Như nhà thơ Gamzatov từng nói: “Nếu bạn bắn vào quá khứ bằng súng lục, thì tương lai sẽ bắn vào bạn bằng đại bác”.